วิตามินดีมีความสำคัญ

วิตามินดีเป็นวิตามินที่ละลายในไขมันซึ่งเป็นที่ทราบกันมานานแล้วว่าช่วยให้ร่างกายดูดซึมและกักเก็บแคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งมีความสำคัญต่อการสร้างกระดูกและฟัน อวัยวะและเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกายมีตัวรับวิตามินดี ซึ่งแสดงว่าวิตามินดีมีบทบาทอื่นๆ ที่สำคัญนอกเหนือจากการบำรุงกระดูก ผลการศึกษาในห้องปฏิบัติการยังแสดงให้เห็นว่าวิตามินดีสามารถลดการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง ช่วยควบคุมการติดเชื้อ และลดการอักเสบได้

แม้ว่าอาหารบางชนิดจะมีวิตามินดีตามธรรมชาติ สำหรับคนส่วนใหญ่ วิธีที่ดีที่สุดในการได้รับวิตามินดีอย่างเพียงพอคือการทานวิตามินดีเสริม เพราะการได้รับวิตามินดีที่ได้จากอาหารอย่างเดียวมักไม่เพียงพอ

วิตามินดีเสริมมีอยู่สองรูปแบบ คือ วิตามินดี2 (“ergocalciferol” หรือพรีวิตามินดี) และวิตามินดี3 (“cholecalciferol”) ทั้งสองเป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติจากการสังเคราะห์จากรังสีอัลตราไวโอเลตบี (UVB) ของดวงอาทิตย์ ดังนั้นจึงมีชื่อเล่นว่า “วิตามินจากแสงแดด” โดย วิตามินดี2 ผลิตขึ้นในพืชและเชื้อรา และ วิตามินดี3 ผลิตในสัตว์ รวมทั้งมนุษย์ด้วย

แหล่งหลักของวิตามินดีตามธรรมชาติคือการผลิตวิตามินดีในผิวหนัง แต่หลายคนมีระดับวิตามินดีไม่เพียงพอเนื่องจากอาศัยอยู่ในที่ที่มีแสงแดดจำกัดในฤดูหนาว หรือได้รับแสงแดดจำกัดเนื่องจากอยู่ในร่มเป็นส่วนใหญ่ นอกจากนี้ ผู้ที่มีผิวคล้ำมักจะมีระดับวิตามินดีในเลือดต่ำ เนื่องจากมีเม็ดสี (เมลานิน) ทำหน้าที่ปกป้องผิว ลดผลกระทบที่เป็นอันตรายต่อผิวหนังจากแสงแดด ทำให้การผลิตวิตามินดีลดลงกว่าผู้ที่มีผิวขาว

อาหารที่มีวิตามินดีได้แก่ ปลาที่มีน้ำมัน เช่น ปลาแซลมอน ปลาซาร์ดีน ปลาเฮอริ่ง และปลาแมคเคอเรล เนื้อแดง ตับ ไข่แดง

แหล่งวิตามินดีอีกแหล่งหนึ่งคือ การกินวิตามินดีเสริม

วิตามินดี 3 พบในสัตว์เท่านั้น ในขณะที่วิตามินดี 2 มาจากอาหารที่มาจากพืช

วิตามินดี 2 (ergocalciferol) มีประสิทธิภาพน้อยกว่าวิตามินดี 3 (cholecalciferol) ในการเพิ่มระดับวิตามินดีในเลือด ดังนั้นการกินวิตามินดี 3 เสริมในผู้ที่ขาดวิตามินดีจึงแนะนำมากกว่า

วิตามินดีช่วยควบคุมปริมาณแคลเซียมและฟอสเฟตในร่างกาย สารอาหารเหล่านี้จำเป็นต่อการบำรุงกระดูก ฟัน และกล้ามเนื้อให้แข็งแรง

มีหลายศึกษาหลายเชื่อมโยงระดับวิตามินดีในเลือดต่ำกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของกระดูกหักในผู้สูงอายุ บางการศึกษาแนะนำว่าการเสริมวิตามินดีอาจป้องกันกระดูกหักดังกล่าวได้ ในขณะที่บางงานวิจัยไม่ได้สนับสนุน นอกจากนี้ วิตามินดีอาจช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อโดยการรักษาเส้นใยของกล้ามเนื้อ ซึ่งจะช่วยป้องกันหกล้ม ซึ่งเป็นปัญหาทั่วไปที่นำไปสู่ความทุพพลภาพและการเสียชีวิตในผู้สูงอายุ

วิตามินดีมีความสามารถในการควบคุมการผลิตสารที่สร้างและหลั่งโดยเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันที่ทำให้เกิดการอักเสบ จึงพบว่าวิตามินดีช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันเอาชนะการติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัส เช่น ปอดบวม หรือแม้แต่โควิด-19

การขาดวิตามินดีเกี่ยวข้องกับโรคหัวใจและการเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจ อย่างไรก็ตาม จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อพิจารณาว่าการเสริมวิตามินดีสามารถปรับปรุงภาวะเหล่านั้นได้หรือไม่

วิตามินดีต่ำมีการเชื่อมโยงทางวิทยาศาสตร์กับภาวะซึมเศร้า และบางครั้งการเสริมวิตามินดีก็ใช้เพื่อรักษาโรคนี้ อย่างไรก็ตาม จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อยืนยันว่าอาหารเสริมสามารถช่วยอาการของภาวะซึมเศร้าได้

– รู้สึกเหนื่อยล้า
– ปวดกระดูก
– กล้ามเนื้ออ่อนแรง ปวดกล้ามเนื้อ หรือตะคริวของกล้ามเนื้อ
– อารมณ์เปลี่ยนแปลงเช่นภาวะซึมเศร้า
อย่างไรก็ตาม คุณอาจไม่มีอาการแสดงของการขาดวิตามินดี

การขาดวิตามินดีอาจทำให้สูญเสียความหนาแน่นของกระดูก ซึ่งอาจนำไปสู่โรคกระดูกพรุนและกระดูกหักได้

การขาดวิตามินดีอย่างรุนแรงสามารถนำไปสู่โรคอื่นๆ ได้เช่นกัน ในเด็กอาจทำให้เกิดโรคกระดูกอ่อน ซึ่งเป็นภาวะที่กระดูกนิ่มและงอได้ ในผู้ใหญ่ การขาดวิตามินดีอย่างรุนแรงทำให้เกิดภาวะกระดูกนิ่ม (osteomalacia) ทำให้กระดูกอ่อนแอ ปวดกระดูก และกล้ามเนื้ออ่อนแรง

นอกจากนี้ นักวิจัยกำลังศึกษาวิตามินดีกับการเชื่อมโยงที่เป็นไปได้กับภาวะความผิดปกติหลายอย่าง เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง มะเร็ง และภาวะภูมิต้านทานตนเอง ซึ่งยังจำเป็นต้องทำการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อที่จะสามารถเข้าใจผลกระทบของวิตามินดีต่อสภาวะเหล่านี้

พฤติกรรมเหล่านี้อาจทำให้เสี่ยงต่อการขาดวิตามินดี

– มักจะไม่อยู่กลางแจ้ง อยู่แต่ในบ้าน หรือในสถานที่ที่ได้รับการดูแล
– มักสวมเสื้อผ้าที่ปกปิดผิวหนังส่วนใหญ่เมื่ออยู่กลางแจ้ง

นอกจากนี้ผู้ที่มีผิวคล้ำ เช่น ผู้ที่มีเชื้อสายแอฟริกัน แอฟริกัน-แคริบเบียน หรือเอเชียใต้ อาจไม่ได้รับวิตามินดีเพียงพอจากแสงแดด

แบ่งออกตามช่วงอายุ โดยอาจได้รับจากอาหารหรือวิตามินเสริม

– อายุ 0-12 เดือน 400 IU (10 mcg) ต่อวัน
– อายุุ 1-70 ปี 600 IU (15 mcg) ต่อวัน
– อายุุ 70 ปีขึ้นไป 800 IU (20 mcg) ต่อวัน

ปัจจุบัน ยังไม่มีคำไม่แนะนำให้คัดกรองระดับวิตามินดี ในประชาชนทั่วไป แต่อาจพิจารณาวัดระดับวิตามินดีในผู้ที่มีความเสี่ยงสูงบางกลุ่ม เช่นผู้ป่วยที่มีภาวะโรคกระดูกพรุน (osteoporosis) มีฮอร์โมนพาราไทรอยด์ผิดปกติ เป็นต้น

เกณฑ์การประเมินระดับวิตามินดีในเลือดของ Endocrine Society ของประเทศสหรัฐอเมริกา

ระดับวิตามินดี:
25(OH)D น้อยกว่า 20 นาโนกรัม/มิลลิลิตร แสดงว่ามีภาวะขาดวิตามินดี
25(OH)D 20-30 นาโนกรัม/มิลลิลิตร แสดงว่าระดับวิตามินดีในเลือดไม่เพียงพอ
25(OH)D >30 นาโนกรัม/มิลลิลิตร แสดงว่าระดับวิตามินดีในเลือดเพียงพอ

ดังนั้น หากผู้ป่วยมีวิตามินดีในเลือดน้อยกว่า 20 นาโนกรัม/มิลลิลิตร จะถูกวินิจฉัยว่ามีภาวะขาดวิตามินดี

การได้รับวิตามินดีมากเกินไป (วิตามินดีเป็นพิษ) อาจเป็นอันตรายได้ สัญญาณของความเป็นพิษ ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ท้องผูก อ่อนแรง และน้ำหนักลด วิตามินดีที่มากเกินไปสามารถทำลายไตได้ วิตามินดีมากเกินไปจะเพิ่มระดับแคลเซียมในเลือด ทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดสูง (hypercalcemia) อาจทำให้เกิดอาการสับสน และปัญหาเกี่ยวกับจังหวะการเต้นของหัวใจ

กรณีส่วนใหญ่ของความเป็นพิษของวิตามินดีเกิดขึ้นเมื่อมีคนใช้อาหารเสริมวิตามินดีมากเกินไป การได้รับแสงแดดมากเกินไปไม่ทำให้เกิดพิษจากวิตามินดี เนื่องจากร่างกายจำกัดปริมาณวิตามินที่ผลิตได้